Het oer-Russische "Gagarin-horloge" om de pols van gastschrijver Tom, nonchalant gestoken in een Amerikaanse Jeans. We schrijven de 21e eeuw.Gelukkig sta ik niet alleen als “watchofiel”. Er zijn diverse hulpplatforms waar je lotgenoten kunt vinden.
Ik schreef al eens kort iets over het “horloge van Gagarin”, zie: http://opwindhorloge.blogspot.com/2009/05/horloges-uit-de-jaren-50-gagarins.html.
Hieronder een verhaal van de hand van collega watchofiel Tom, waarin de ruimtereis van Gagarin wordt omschreven en zijn horloge onder de loep wordt genomen. De moeite waard om te lezen en met permissie van de schrijver hier (gedeeltelijk) gepubliceerd:
"Baikonur (USSR), 12 april 1961, het is vroeg in de morgen. Samen met technici en een medische staf gaan de cosmonauten Yuri Gagarin en zijn backup Herman Titov in een bus naar het lanceerplatform, waar de Vostok-1 op lanceerplatform 1 klaar staat om wereldgeschiedenis te schrijven. Onderaan het lanceerplatform worden handen geschud en gaat Yuri Gagarin met een lift naar zijn capsule die bovenop de draagraket staat. Hij neemt plaats in de capsule en de technici sluiten het luik van de capsule. Dan blijkt één van de sensoren het niet te doen. Het luik wordt weer geopend, de sensor afgesteld en wanneer het luik nu gesloten wordt is alles in orde. Om 09:07, Moskou tijd, bijna op het schema, vindt de lancering plaats. Alles lijkt goed te gaan. Wat Gagarin zelf op dat moment niet weet is dat de hoofd voortstuwing van de draagraket gedurende de lift-off langer brandt dan gepland en dat het ruimtevaartuig daardoor in een bijna 100 km hogere baan komt dan de geplande 230 km. Dat betekent dat wanneer de remraket het niet zou doen, het afremmen voor terugkeer in de dampkring door de wrijving alleen, hoog in de atmosfeer zeker 15 dagen zou duren. Dat is niet toereikend voor de voorraad van 10 dagen zuurstof en eten die Gagarin bij zich heeft. Maar, eenmaal in een baan om de aarde, bevestigd Gagarin de activering van de apparatuur die de landing inzet. Gagarin probeert contact met de grondbasis te krijgen, dat gaat met horten en stoten. Ook het schrijven in het vluchtlogboekje is niet erg succesvol doordat het potlood niet met het koord aan het boekje vastzit, zoals wel de bedoeling was. In plaats daarvan gebruikt hij nu zijn bandrecorder, ook die werkt niet goed door het achtergrond geluid in de capsule. Verder lijkt alles goed te gaan totdat de remraket volgens plan 40 seconden aangaat om de capsule naar de atmosfeer te sturen. Als de remraket stopt volgt er een schok en het ruimtevaartuig begint om zijn as te tollen, met ongeveer één omwenteling in 12 seconden! Het ene moment ziet Gagarin Afrika, dan de horizon en vervolgens weer het heelal. De remraket moet loskoppelen, maar dat gebeurt niet en het ruimtevaartuig blijft tuimelen als hij de dichtere lagen in de dampkring nadert. Desondanks stuurt Gagarin code "Alles OK" naar de aarde. De remraket komt eindelijk los, om 10:35, tien minuten later dan gepland. Vermoedelijk lijkt een klep in de remraket tijdens het remmen niet goed te werken, waardoor de remraket iets te kort brandt. Ook blijft er door het falen van de klep brandstof en gas uit de uitlaat stromen die het ruimtevaartuig doen tollen. Een noodsysteem zorgt er voor dat de remraket 10 minuten later alsnog van de capsule loskomt. De capsule duikt in de dampkring en Gagarin ziet een heldere gloed door zijn raam en hoort het knetteren van de hitteschilden die verbranden door de wrijving met de dampkring. De G-krachten tijdens het afremmen in de dampkring zijn enorm en lopen enkele seconden op tot over de 10. De afdaling verloopt verder goed en op een hoogte van zeven kilometer wordt het luik weggeschoten. Enkele seconden later schiet Gagarin uit de capsule en gaat zijn hoofdparachute open. Hoewel het niet nodig is, gaat even later ook de reserve parachute open. 108 minuten na de lancering komt Gagarin zacht in een hoop afval terecht in een open veld, vlak bij het dorp Smelovka, ongeveer 850 km ten zuid-oosten van Moskou. Voor het eerst in de wereldgeschiedenis heeft een mens een rondje om de aarde in de ruimte gemaakt.! De Russische autoriteiten melden vol trots de eerste bemande ruimtevlucht uiteraard als een succesvolle missie en tientallen jaren lang wordt ontkend dat de vlucht niet bepaald zonder problemen is verlopen. Zelf na publicatie van Gagarins rapporten over deze eerste ruimtevlucht zijn er nog officials die ontkennen dat er problemen geweest zijn. En nu het echte werk: Voor ons, horlogegekken, is er natuurlijk een prangende vraag: "Welk horloge droeg Yuri Gagarin tijdens de eerste bemande ruimtevlucht? ". Het bekendste horloge wat in de ruimtevaart is gebruikt is natuurlijk de Omega Speedmaster Professional. Maar dat is natuurlijk niet het eerst gebruikte horloge in de ruimte. John Glenn, de eerste Amerikaan die bijna een jaar later een rondje om de aarde maakte, droeg een standaard Heuer stopwatch, reference 2915A. Van Alan B. Shepard en Virgil Ivan Grissom, astronauten die vóór John Glenn testvluchten in de ruimte maakten, maar géén volledig rondje, is het niet bekend of en welk horloge ze droegen. De vierde Amerikaanse astronaut, Scott Carpenter, was de eerste Amerikaanse astronaut die een echt horloge droeg, de Breitling Navitimer Cosmonaute, een 24 uurs horloge. Daarna werd bij volgende vluchten de Omega Speedmaster Professional ingezet. Om op onze vraag terug te komen: er zijn verschillende meningen. Het is wel duidelijk dat er een horloge gebruikt werd dat door de toenmalige luchtmacht in gebruik was. Dat was de Shturmanski, gemaakt door de Eerste Moskouwse Horloge Fabriek, die sinds de late jaren '40 werd uitgereikt aan afgestudeerde piloten. Een handopwinder met een 15 steens uurwerk, kaliber 41M, en een klemkast. Gagarin heeft vast en zeker zo'n horloge gekregen bij zijn afstuderen en op internet kan je dit horloge vinden als het horloge wat als eerste in de ruimte gebruikt werd. Waarschijnlijker is het echter dat hij de verbeterde versie heeft gedragen, die gedurende de jaren '50 geproduceerd werd: ook een handopwinder, maar met 17 stenen, met hackfunctie (secondenstop) en een schroefkast. (...)"
[http://www.russianspaceweb.com/vostok1.html] [http://www.network54.com/Forum/306982/message/1098919234/A+Brief+History+of+Soviet+Space+Watches] [http://www.netgrafik.ch/russian_space_watches.htm] [http://www.ussrtime.com/] [http://www.onthedash.com/docs/Glenn.html] [forums.watchuseek.com]
"Baikonur (USSR), 12 april 1961, het is vroeg in de morgen. Samen met technici en een medische staf gaan de cosmonauten Yuri Gagarin en zijn backup Herman Titov in een bus naar het lanceerplatform, waar de Vostok-1 op lanceerplatform 1 klaar staat om wereldgeschiedenis te schrijven. Onderaan het lanceerplatform worden handen geschud en gaat Yuri Gagarin met een lift naar zijn capsule die bovenop de draagraket staat. Hij neemt plaats in de capsule en de technici sluiten het luik van de capsule. Dan blijkt één van de sensoren het niet te doen. Het luik wordt weer geopend, de sensor afgesteld en wanneer het luik nu gesloten wordt is alles in orde. Om 09:07, Moskou tijd, bijna op het schema, vindt de lancering plaats. Alles lijkt goed te gaan. Wat Gagarin zelf op dat moment niet weet is dat de hoofd voortstuwing van de draagraket gedurende de lift-off langer brandt dan gepland en dat het ruimtevaartuig daardoor in een bijna 100 km hogere baan komt dan de geplande 230 km. Dat betekent dat wanneer de remraket het niet zou doen, het afremmen voor terugkeer in de dampkring door de wrijving alleen, hoog in de atmosfeer zeker 15 dagen zou duren. Dat is niet toereikend voor de voorraad van 10 dagen zuurstof en eten die Gagarin bij zich heeft. Maar, eenmaal in een baan om de aarde, bevestigd Gagarin de activering van de apparatuur die de landing inzet. Gagarin probeert contact met de grondbasis te krijgen, dat gaat met horten en stoten. Ook het schrijven in het vluchtlogboekje is niet erg succesvol doordat het potlood niet met het koord aan het boekje vastzit, zoals wel de bedoeling was. In plaats daarvan gebruikt hij nu zijn bandrecorder, ook die werkt niet goed door het achtergrond geluid in de capsule. Verder lijkt alles goed te gaan totdat de remraket volgens plan 40 seconden aangaat om de capsule naar de atmosfeer te sturen. Als de remraket stopt volgt er een schok en het ruimtevaartuig begint om zijn as te tollen, met ongeveer één omwenteling in 12 seconden! Het ene moment ziet Gagarin Afrika, dan de horizon en vervolgens weer het heelal. De remraket moet loskoppelen, maar dat gebeurt niet en het ruimtevaartuig blijft tuimelen als hij de dichtere lagen in de dampkring nadert. Desondanks stuurt Gagarin code "Alles OK" naar de aarde. De remraket komt eindelijk los, om 10:35, tien minuten later dan gepland. Vermoedelijk lijkt een klep in de remraket tijdens het remmen niet goed te werken, waardoor de remraket iets te kort brandt. Ook blijft er door het falen van de klep brandstof en gas uit de uitlaat stromen die het ruimtevaartuig doen tollen. Een noodsysteem zorgt er voor dat de remraket 10 minuten later alsnog van de capsule loskomt. De capsule duikt in de dampkring en Gagarin ziet een heldere gloed door zijn raam en hoort het knetteren van de hitteschilden die verbranden door de wrijving met de dampkring. De G-krachten tijdens het afremmen in de dampkring zijn enorm en lopen enkele seconden op tot over de 10. De afdaling verloopt verder goed en op een hoogte van zeven kilometer wordt het luik weggeschoten. Enkele seconden later schiet Gagarin uit de capsule en gaat zijn hoofdparachute open. Hoewel het niet nodig is, gaat even later ook de reserve parachute open. 108 minuten na de lancering komt Gagarin zacht in een hoop afval terecht in een open veld, vlak bij het dorp Smelovka, ongeveer 850 km ten zuid-oosten van Moskou. Voor het eerst in de wereldgeschiedenis heeft een mens een rondje om de aarde in de ruimte gemaakt.! De Russische autoriteiten melden vol trots de eerste bemande ruimtevlucht uiteraard als een succesvolle missie en tientallen jaren lang wordt ontkend dat de vlucht niet bepaald zonder problemen is verlopen. Zelf na publicatie van Gagarins rapporten over deze eerste ruimtevlucht zijn er nog officials die ontkennen dat er problemen geweest zijn. En nu het echte werk: Voor ons, horlogegekken, is er natuurlijk een prangende vraag: "Welk horloge droeg Yuri Gagarin tijdens de eerste bemande ruimtevlucht? ". Het bekendste horloge wat in de ruimtevaart is gebruikt is natuurlijk de Omega Speedmaster Professional. Maar dat is natuurlijk niet het eerst gebruikte horloge in de ruimte. John Glenn, de eerste Amerikaan die bijna een jaar later een rondje om de aarde maakte, droeg een standaard Heuer stopwatch, reference 2915A. Van Alan B. Shepard en Virgil Ivan Grissom, astronauten die vóór John Glenn testvluchten in de ruimte maakten, maar géén volledig rondje, is het niet bekend of en welk horloge ze droegen. De vierde Amerikaanse astronaut, Scott Carpenter, was de eerste Amerikaanse astronaut die een echt horloge droeg, de Breitling Navitimer Cosmonaute, een 24 uurs horloge. Daarna werd bij volgende vluchten de Omega Speedmaster Professional ingezet. Om op onze vraag terug te komen: er zijn verschillende meningen. Het is wel duidelijk dat er een horloge gebruikt werd dat door de toenmalige luchtmacht in gebruik was. Dat was de Shturmanski, gemaakt door de Eerste Moskouwse Horloge Fabriek, die sinds de late jaren '40 werd uitgereikt aan afgestudeerde piloten. Een handopwinder met een 15 steens uurwerk, kaliber 41M, en een klemkast. Gagarin heeft vast en zeker zo'n horloge gekregen bij zijn afstuderen en op internet kan je dit horloge vinden als het horloge wat als eerste in de ruimte gebruikt werd. Waarschijnlijker is het echter dat hij de verbeterde versie heeft gedragen, die gedurende de jaren '50 geproduceerd werd: ook een handopwinder, maar met 17 stenen, met hackfunctie (secondenstop) en een schroefkast. (...)"
[http://www.russianspaceweb.com/vostok1.html] [http://www.network54.com/Forum/306982/message/1098919234/A+Brief+History+of+Soviet+Space+Watches] [http://www.netgrafik.ch/russian_space_watches.htm] [http://www.ussrtime.com/] [http://www.onthedash.com/docs/Glenn.html] [forums.watchuseek.com]
Geen opmerkingen:
Een reactie posten